ارائه و تبیین مدل انگیزشی مبتنی بر معنویت کارکنان

نویسندگان

چکیده

انگیزش در کار، پدیده‌ای چندوجهی است که نمی‌توان آن را مستقیماً به وسیله یک متغیر واحد سنجید، انگیزش در کار به صورت مجموعه‌ای از نیروهای درونی و بیرونی است که آغاز، شکل، جهت، شدّت و مدت رفتار مربوط به کاری را تعیین می‌کند. همچنین انگیزش در کار، نتیجه تلفیق خصیصه‌های فردی، ماهیت کار و ویژگی‌های محیط کاری است. هر چند برای تبیین، توجیه، تشریح و کنترل جنبه‌های مختلف انگیزش در کار کارکنان، تئوری‌های گوناگونی ارائه شده اما بیش‌تر آن‌ها در یکپارچه‌ ساختن ساحت‌های گوناگون وجودی انسان و در ارائه چارچوبی جامع در برانگیختگی کارکنان در کارشان فقیرند. مقاله‌ای که پیش رو دارید، مدلی نسبتاً جامع در زمینه انگیزش در کار کارکنان با ابعاد وجودی زیستی، اجتماعی، روانی و معنوی یک فرد در سازمان است که تحت عنوان «مدل انگیزشی مبتنی بر معنویت کارکنان» طراحی و تبیین شده است. این مدل دارای ابعاد چهارگانه ارتباط فرافردی، ارتباط درون فردی، ارتباط میان فردی و ارتباط برون فردی با نشان‌گرهای مربوط به آن است که نتیجه‌اش «معنویت» خواهد بود. به عبارت دیگر، «معنویت» با چهار گونه ارتباط یک فرد با نیروی برتر (خدا)، با خویشتن خویش، با دیگران و با محیط تعریف شده که هر یک از آن‌ها با بخشی از ساحت‌های وجودی انسان مربوط می‌شوند؛ بدین معنا که ارتباط فرافردی با ساحت معنوی، ارتباط درون فردی با ساحت روانی، ارتباط میان فردی با ساحت اجتماعی و ارتباط برون‌فردی با ساحت زیستی انسان سروکار دارند. همچنین چهار گونه ارتباطاتی مذکور کار با معنا، کار هدفمند، خودشکوفایی در کار و به هم پیوستگی با هر چیز در محیط کاری و طبیعی را به ارمغان خواهند آورد، و سرانجام هر یک از آن‌ها در انگیزش در کار کارکنان مؤثر خواهند بود. بر اساس تحقیقاتی که به منظور آزمون فرضیه‌های مدل به روش‌های تحلیل مسیر و تحلیل عاملی تأییدی در دو سطح صف و ستاد در دانشگاه تهران انجام گرفت، کارکنان دانشگاه تهران بر این عقیده بودند که ارتباط میان فردی و ارتباط برون فردی در انگیزش در کارشان مؤثرند؛ امّا در نظر آنان ارتباط فرافردی و ارتباط درون‌فردی در برانگیختگی در کارشان رابطه‌ای ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Presentation and Clarification

نویسندگان [English]

  • A.A. Rastgar
  • A.A. Farhangi
چکیده [English]

  Motivation at work is a multiple phenomenon which can not be evaluated by a single variable, directly.   Motivation at work is concerned with internal and external variables which determine, initiation, form, direction, intensity and duration of the work.   Furthermore, personnel’s motivation for work originates from complexity of the individuals’ personalities, nature of the work and the characteristics of the work environment.   Although, several different theories have been offered for explication, justification, explanation and control of different aspect of the motivation process, most theories are not adequate enough to cover all humane existential aspects and they do not offer a theorical comprehensive framework which can motivate employees to perform their duties.   In this paper an attempt has been made to formulate a relatively comprehensive model of employees motivation with individual existential social, mental, spiritual aspects, in an organization, that is designed as “Motivating model based on employees’ spirituality”.   This model has four dimensions: Superpersonal, intrapersonal, interpersonal, exopersonal with their indicatives as “spirituality”.   In other words, “spirituality” is defined through a humane quadruple relationship connection with God, self-relation, interaction with others and interaction with environment, which are all concerned with human’s existential aspects, i.e, the superpersonal relationship with spiritual aspect, interapersonal with mental aspect, intrapersonal with social aspect, exopersonal with life aspect.   Furthermore, these quadruple communication lead to meaningful action, goaloriented action, self actualization at work and integration in the work environment and ultimately cause all motivated employees to perform their work well.   According to the researches conducted at two levels of professors and staffs of Tehran university to examine the model assumptions of path analysis method and factor analysis, the staffs believed that interpersonal and exopersonal relations motivated them to work, while, the super personal and interpersonalrelationships had no effect on them.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spirituality
  • Meta-religion spirituality
  • motivation
  • Meta-Motivation
  • Superpersonal relationship
  • Intrapersonal relationship
  • Interpersonal relationship
  • Exopersonal relationship